verhalen en gedichten van bezoekers

GEDICHTEN EN VERHALEN VAN BEZOEKERS


Leerlingen van cds de Meene, Zelhem
Wij zijn woensdag 13 januari naar de galerie boven de bieb geweest. We zijn naar een soort voorstelling geweest, Onderweg naar Bamako. Eigenlijk is het een beetje vreemde voorstelling want er zijn geen mensen bij. Het was een ingerichte plek die op een woestijn leek. Er lag een autowrak met allerlei dingetjes erom heen. Je keek daar vier minuten naar. In die vier minuten gebeurt er van alles, de lichten veranderen een beetje als dag en nacht. Er kwam zand omhoog in een bultje. Er scheen een lichtje onder de auto alsof het vannacht was. Het was heel bijzonder om te zien. Ook met allemaal geluiden en verschillende lichten erbij.


Henk Weltje

door een poort naar waar
de tijd gestold is in zand
en dat in zelhem


Els Kaper

Zand.
Sterk en eeuwig,
alles overwinnend.
Leven is niet hier
maar dáár.
Zand.
Weids en leeg,
melancholie
van het onmogelijke.
Leven is niet hier
maar dáár.


Koos Boekensteijn


   

De woestijn heeft voor mij altijd iets magisch. In alle landen waar ik kom en waar woestijn voorkomt, moet ik dat deel zeker bezoeken. Het is niet zozeer de vernietigende, verslindende kracht die in jouw tent benadrukt wordt, als wel de schrale schoonheid die me boeit. De foto’s komen uit wat delen van de VS: Californië, Arizona, New Mexico, Utah, en verder uit Peru, Egypte, Mexico en Australië.

Henny van der Leden

waar is de kracht
die rond kijkt
in een woestijn
en het gevoel
hier kan niets groeien
ontkent?


Jan Willem Bol

á Bamako à Zelhem

de koele dageraad
in warmrood
de middag
in gele helle gloed
de avond valt
terwijl de late zon  
de hemel kleurt
van rood naar paars
waarna nachtelijk blauw
je weer verlangen doet
naar de volgende dag

we kwamen na een tocht
door stenig heuvelland
aan de rand
van de Sahara
raakten even aan
de betoverende sfeer
van de oneindigheid
alleen maar zand
tussen ons en Bamako

alleen, dat besefte ik
toen niet zo
werd het pas gewaar
toen ik ging naar
Bamako in Zelhem
onderging aldaar
de dag, een etmaal
in de woestijn
binnen vier minuten

van de koele dageraad
in warmrood
tot het blauw van de nacht
en dacht
bij het zien
van die bedolven 2CV
aan die jonge collega ooit
die met jeugdige overmoed
dit land trotseren zou
hij strandde en kwam om
bleek zo veel later
een droevig einde
door gebrek aan water


Gijs Boelaars

Ja Pim, Je zult wel gedacht hebben, waar blijft die Gijs…
Welaan na vele malen plaats genomen te hebben in jouw wereld, op weg naar Bamako, begin ik nu langzaam aan iets te begrijpen van je bedoeling, je heimwee, je liefde voor Afrika. Zittend, luisterend, kijkend, voelend gebeurt er iets dat ik heel erg herken…. De tijd verdwijnt. Dag en nacht wisselen elkaar af en er gebeurt niets, ach ja die trommels, de honden de krekels en plots wordt zelfs het kleinste pufje zand een gebeurtenis van belang. Het is niet erg om niet aan te komen waar je naar toe op weg was, als de reis maar de moeite is. En de reis op weg naar jouw installatie was de moeite waard. Als vanzelf sprekend deden vele van ouw,en familie mee met het realiseren van deze reis. Dank je dat ik mee mocht reizen. Zittend en genietend moest ik vaak terug denken aan wat ik mee maakte tijdens mijn oceaantrips.
Ik heb een povere poging gedaan het gevoel te beschrijven in het volgende gedicht. Je proeft wellicht de zilte atmosfeer, je voelt de onmacht het weer te regelen, je wordt kleiner en kleiner. Je realiseert je dat je getuigen bent van iets dat altijd al zo was en zal zijn, ook al ben je niet meer op weg waar ook heen.

Het heerlijk niets.

Het heerlijk niets, geen telefoon
Noch TV of internet
Rijgen dagen zich aaneen
De zon komt op ik ga naar bed
Was gepland 3 weken slechts
Zijn wij aan de overkant
De wind warrig als altijd
Fluistert: wacht maar tot gij daar beland
Lange deining in diep blauw
Een landschap zoals het eeuwen was
Voert je mee in een beweging
Beweging die je steeds weer verrast
Je vraagt je af wat is de zin


Jan Jenniskens

Onderweg naar Bamako, moet een barre tocht geweest zijn, gezien jouw installatie. Houdt moed.volgende tocht naar Bamako in 2025 zal totaal anders zijn. Deze foto is daarvoor het bewijs. De weg door Death Valley, een van de heetste plekken op aarde en de droogste van Noord Amerika - in 2013 werd er de hoogste temperatuur van meer dan 58 graden C gemeten - is er ook gekomen

Paul van der Lee, januari 2016

Beste Pim,
Ik heb een bijzonder prettige tien minuten van reflectie en contemplatie mogen beleven in jouw woestijntent-op-zolder. Het was een verrassende aanwezigheid, daar in de bibliotheek van het oer-Nederlandse Zelhem, die een waaier aan associaties in mij opriep.
Ik moest denken aan het door mij in mijn jeugd verslonden stripverhaal Kuifje en het zwarte goud. Ik moest denken aan De Kleine Prins. Ik moest denken aan de avonturenverhalen van een vriend van mij die meerdere keren met een auto dwars door de Sahara naar Timboektoe is gereden. Ik moest denken aan Timboektoe, synoniem voor Verweggistan. Ik moest denken aan de Lelijke Eenden in mijn leven. Ik moest denken aan de dingen in mijn leven die gestrand zijn.
Al die herinneringen maakten het stille zitten en kijken naar het verglijden van het licht tot een nostalgische en melancholische ervaring.
Natuurlijk vroeg ik mij ook af wat er gebeurd kon zijn en waar de reizigers (spoorloos) gebleven waren. Onheil had hier plaatsgevonden. En de sleutel leek mij te liggen in het doorgronden van de betekenis van het zandfonteintje. Ik dorst niet over de afrastering te klimmen om precies uit te zoeken hoe dat werkte, dus het verbaast mij tot op heden. Hoe kan het dat er voortdurend zand voorhanden is? Het enige teken van leven. Ook een beetje een eigenwijs en komisch teken van leven, aansluitend op mijn associatie met Kuifje en de Kleine Prins. Een fonteintje van leven in een omgeving van verlatenheid en vergaan.
Zo voelde ik mij uiteindelijk een oude man die op bezoek was geweest in de tovertent van een oude bedoeïen, waar wij samen herinneringen ophaalden aan onze kinderhelden van ooit.
Waarna ik gesterkt en licht vervreemd door de sluis van landbouwplastic het toch ook ergens best wel op zijn eigen bescheiden manier exotische Zelhem weer instapte. Alwaar ik een kop tomatensoep bij de plaatselijke horeca ging genieten. Dankbaar dat ik vooralsnog niet gestrand was, maar leefde in een vochtige streek met meer dan afdoende voedselvoorraden.

Anja en Wim Luesink - Annink,

Vandaag hebben we je installatie in Zelhem bezocht. Heel indrukwekkend. Ik zat in de woestijn en herdacht opeens twee jongens uit Arnhem. Ze trokken met de auto de woestijn in, verdwaalden en kwamen om door uitdroging. Ik kende ze niet maar hoorde ooit hun verhaal. Anja was er ook echt, ze is ook nooit in de woestijn geweest, tot vandaag. Wel stonden we aan de grens van Turkije met Syriè en tuurden over de eindeloze woestijn, Nu ISland.
Nog wat begeleidingsmuziek Ere Mela Mela door Mahmoud Ahmed uit Ethiopië. Ook Tinariwen, zijnToeareg uit Mali, en Bombino maken echte woestijnmuziek, droog, intens en eindeloos.




De Gelderlander vrijdag 8 januari 2016
EEN UUR LANG KIJKEN NAAR DE NABOOTSING VAN WOESTIJN
Door Merel Buiting

Ze zeggen dat je een uur nodig hebt om een kunstwerk goed tot je te kunnen nemen. Dat is – als we het onderzoek Spending time on Art (2001) onder bezoekers van het Metropolitan Museum of Art in New York mogen geloven – heel wat minder dan de 27,2 seconden waarin de gemiddelde museumbezoeker naar een kunstwerk kijkt. Volgens kunsthistoricus Hans den Hartog Jager is dit aantal zelfs minder, schrijft hij in zijn boek Verf ( 2004): slechts negen seconden. Toegegeven: ik doe zelden anders. Ik heb nooit langer dan vijftien minuten naar één kunstwerk gekeken.
Vandaag doe ik dat wel. Kunstenaar Pim van Arkel (73) uit Doetinchem maakte namelijk de installatie Onderweg naar Bamako, een snelle nabootsing van een woestijn die te zien is in Galerie Bibliotheek Zelhem. Hij vroeg bezoekers te schrijven over wat het werk uitlokt. Daarom deze brief aan jou, Onderweg naar Bamako. Over de middag waarop ik besloot een uur naar je te kijken, terwijl jij me stilzwijgend tot je nam.
15.50 uur. Lieve Onderweg naar Bamako, wat ruik je muf en voel je koud. Ik houd mijn jas aan, als je het niet erg vindt. Ja, je lijkt inderdaad op een woestijn. Een griezelige, dat wel. Want wat ligt daar: een autowrak, verdwaalde plaat – is het een nummerbord? – en een propeller die zachtjes toeren maakt. Ze worden verlicht en verduisterd door de zon, die elke vier minuten opkomt en ondergaat. Ik zoek mensenleven, maar vind geen spoor. Wat verberg je voor mij, Bamako?
15.56 uur. Wat hoor ik? Krekels die tjirpen? Getrommel op een djembé? In de verte klinken de jammerende noodkreten van een roedel honden. ’s Nachts houden ze zich koest, maar als de morgen aanloeit, beginnen ze te janken. Ze hebben honger, denk ik. Het benauwt me; ik ben geen lekkere maaltijd.
16.04 uur. Eén etmaal per vier minuten, een uur lang. Dat zijn vijftien dagen en vijftien nachten. Als ik er over nadenk, wil ik bij je weg. Ik was vroeger bang voor honden.
16.15 uur. Liggen daar nou twee benen van zand? En een romp? En wat is dat kuiltje ter hoogte van de navel, waar zandkorrels uit omhoog springen? Het blazen stopt. Een licht achter de voorruit van de auto flikkert aan. De propeller begint te draaien. Bij iedere toer klinkt een tik. Heb je de gieren al gezien?
16.35 uur. Wat ging hij – is het een hij? – eigenlijk doen in Bamako? En waar ligt dat ook alweer? Ik sta op en voel je koude zand. Ik moet hier weg. Nee, ik heb mezelf beloofd een uur te blijven.
16.38 uur. Ha, zie je wel! Je hebt iemand vermoord! De schoenafdrukken in het zand verraden je. Grote grove herenzolen, minstens maar 44. Ik zie ze nu pas. Of zou een rebelse bezoeker over je tentoonstellingshekje zijn heengestapt? Er was toch camerabewaking?
16.42 uur. Nog acht minuten. Twee dagen en twee nachten, dan ga ik bij je weg. Ik zou paranoïde van je kunnen worden.

Pim van Arkel is met Onderweg naar Bamako op de expositie Achterhoek 1 in de GalerieBibliotheek aan de Burgemeester Rijpstrastraat 4 in Zelhem waaraan acht kunstenaars meedoen. De expositie loopt tot 16 januari. Voor openingstijden zie: galeriebibliotheekzelhem.nl

Pim van Arkel vraagt bezoekers van zijn installatie in Zelhem te schrijven over wat het werk uitlokt



Thea van Zalingen. (twee elfjes)

zand
auto, stil
woestijn wind blaast
weerspiegeling in een raam
zand



bos
stammen, bladeren
stilte, auto, stilte
overwoekerd tot stil leven
bos


Nieta

Met je zintuigen op scherp stilzitten en toch ver weg reizen naar toen.


Els Lemkes
Een rivier kwam bij een woestijn: wilde ze haar weg vervolgen? Maar had ze wel een keus? Geleidelijk verdampte ze en dreef als wolk verder. Regen viel neer. Wijzer en een ervaring rijker stroomde het water voort, weer als rivier…




Marianne E. van Arkel

overleven
leven
in zand
zand
erover
over
het leven
levenstekens
tekens
van hoop
die niet
doet leven
levenloos
los
van het leven
zweven
stof
op vleugels
van de wind


Ad van der Toorn

à Bamako,

Waren ze de weg kwijt of was hij domweg onder zand verdwenen?
Was de benzine op, toen het water en had de zon heel fel geschenen?
Of werd het juist snel donker, koud en moest men hier toen overnachten?
Of zijn ze verder maar te voet gegaan en niet op redding blijven wachten?
Het blijft een duister raadsel, hoe de woestijn ze heeft verslonden
Oh, ja…. wel heeft men, jaren later, na lang zoeken nog gevonden:
- Een ventilator, die nog bleek te draaien
- Een achterruit met rubber vatting
- Kofferdeksel met twee blauwe strepen
- Motorkap, maar zonder motor
- Twee losse sturen
Van een lokale chief, een ooggetuige, werd uit de krant vernomen ...het is een wonder dat ze daarmee nog zo ver zijn gekomen!


Herma Heezen-Vreman

Onderweg naar Bamako

stilte
hitte
geur van zand
kuiltje van zand
het vallen van de duisternis
een briesje
willen slapen



Harry Teernstra,

Op de korrel genomen

Zand, woestijn,
onderweg, plan, dromen, leven, beleven
stem gegeven
aan een horde idealen,
vele, vele malen.
een klap, een dreun, dromen niet uitgekomen
stuurloos en stuurlos,
iedere 
zandkorrel werkt tegen
gestrand, alle korrels samen, zand erover
en maar geen regen

maar,

een 'paraschut', wind, een piepklein ventilatortje
draait zacht en zegt
maak een raam voor de sterrenhemel van vannacht
en blijf, net als ik, bewegen.

Tromgeroffel, geluiden van mensen,
water, een haan, een kip, dus ook een ei
nieuw leven, nieuwe wensen
een zandkorrel in de voor
het gaat door

Nieuw leven, de woorden en dingen anders in de rij
wij, roependen in de woestijn, kijken ernaar en staan er bij


Leo Traas

Bamako

Bamako een naam als een gedicht
‘Fernweh’ schuilt in:
Isfahan, Timbuktu, Madagaskar, Padang, San Diego, Marrakech:
“Wouldn't you know we're riding on the Marrakesh Express”

De zandduinen van Wahibi Sands
Het zand dat uit mijn vingers loopt,
terwijl haar schaduw in de wind vervaagt.
Ooit achter Aalten zijn wij tot Bamako gegaan
althans zo voelde het in de eindigheid
van ons bestaan,
levend in het moment zonder tijd.

‘They are one person
They are two alone
They are three together
They are for each other’


Els Simonetti

De auto, bijna verdronken in het zand, deed mij denken aan die vreselijke jaarlijkse race Parijs-Dakar. Thuisgekomen heb ik gegoogled en dit gedicht gevonden. Hieronder een fragment (uit een gedicht van Didy Westera)

Aanklacht
Zijn we nu 2000 jaar geciviliseerd
Vertel mij dan eens…
Wat hebben wij geleerd
Weet jij de antwoorden
Want ik heb de vragen
Kom maar op
Ik sta je uit te dagen

Voorbeeld- ik heb er nog wel een
Kijk maar eens kritisch om je heen
Parijs-Dakar een sportevenement
Je huilt als je de achtergronden kent
Met trucs van 2 miljoen – glimmend – groot
Door zandwoestijnen crossen en jagen
De bevolking gaat van armoede dood
Slijt in honger haar laatste dagen



Jan Opdam

ik ben mamma Sahara
ik ben de buik van de wereld
ik ben je geliefde
ik geef je alles
mijn hitte, mijn koude
mijn maan, mijn sterren
mijn oase
en toch verlaat je mij
slechts het vuilnis van je avontuur
rust in mij



Maria Lauret

Bij je kunstwerk geweest. Het was er rustig, er was niemand. Alleen onder de parachute met zeer bekende Afrikaanse geluiden. krekels, hanen, af en toe een hond, trommelgeluid in de verte. Was het volle maan? Hoewel de donkere nacht dat niet doet vermoeden. Je voelt verlatenheid, vergankelijkheid, eenzaamheid, maar ook: een stukje Frankrijk. Departement 57! Moselle. 2 werelden van mij vallen samen.
Ondanks de klap is het raampje nog in tact. Een stuur links en in de verte nog iets dat daar op lijkt. Een propellertje. Vloog dat uit de auto? Stond dat op het dashboard voor de warmte? Het doet het nog! En bij nacht zie je ineens iets wat je overdag niet ziet, een kuiltje waar zand in op en neer danst achter het glas. ‘s nachts worden zaken helder die je overdag niet ziet. Geen menselijke resten. Onder het zand, opgegeten, of konden ze nog weg? Moeder Theresa kwam ook in me op door de strepen op het karkas. En een grappig kuiltje in een bult. Knap gemaakt. Maar waarom bleef dit beeld jou steeds bij?


Zier Versluys

onderweg naar Bamako
de reiziger in jou en mij
ziet midden in de woestenij
toch altijd tekens in het zand
en hier en daar een droge plant
in afwachting van regen
of roestende herinnering
aan wat hier ooit verloren ging.
geen leegte is zo leeg
en blijft het mettertijd
dat die ultieme wildernis
zonder een taal of teken is
en dus draagt zelfs de uiterste verlatenheid
nog sporen van betekenis
geschreven in het zand der tijd.


Piet Hein Gerritsma

Als er ook zee of water bij was geweest, dan was de 2CV gestrand!
Ik heb op mijn motor Marakech gehaald en liftend Gabes en Djerba. En 2 jaar later gooiden we in Koeweit een dime in een automaat en kregen bevroren cola terug. Maar om mij heen was het zand allesverwoestend. Inmiddels tot aan Zuid-Spanje toe, waar de olijfboomgaarden niet meer redden. Het dringt overal in neus, oren, keel en kleren. Alleen Chevrolets en Mercedessen hielden het destijds uit. Maar toch gaat het leven, hoe moeilijk het soms ook is, in het klein dóór. Jouw propeller en aansteker en de vetplantjes in de woestijnen Israël.
Of iemand persoonlijk in zijn eigen kleine IK.


Sjors Boelaars

Ik zie een scene uit het leven van een tropen arts. Er is een vliegtuig neergestort. Het is hard werken in de tent van parachute doek. Dag en nacht gaan de operaties door. Je voelt de hitte sidderen. Het zand trilt er van. Af en toe blaast er een verkoelend briesje. In de verte hoor je de trommels van de sjamaan die de goden verzoekt tot mede werking. Er blaft een hond. Het wordt nacht. En door. En door. En door.


Ruud Kaper

de installatie à Bamako roept associaties op met het onderstaande gedicht van Hans Lodeizen

Ik heb mij met moeite alleen gemaakt
ik heb mij met moeite alleen gemaakt.
je zou niet zeggen: je zou niet zeggen dat
het zoveel moeite kost alleen te zijn als
een zon rollende over het grasveld
neem dan - vriend! - de mieren waar
wonend in hun paleizen als een mens
in zijn verbeelding -; wachten zij op regen en
graven dan verder: het puur kristal
is hen zand geworden.
in het oog van de nacht woon je als een merel,
of als een prins in zijn boudoir: de kalender
wijst het zeventiende jaar van Venetië en
zachtjes, zachtjes slaan zij het boek dicht.
kijk! je schoenen zijn van perkament
o- mijn vriend - deze wereld is niet de echte.

uit: Het innerlijk behang
Amsterdam, Van Oorschot 1950



Leo Traas

Zij is
Zij is niet meer
Zij is toch overal
Zij is alle zandkorrels
Zij is niets en alles
Zij is stilte
Zij is eindigheid in oneindigheid
en laat de woestijn bloeien


Johan de Boer

Onderweg naar Bamako
dag en nacht, daad en droom
in dit kunstwerk is de dag en de nacht in één ervaring samengebracht.
droom en daad spelen zich af in de woestijn. ”In den beginne was….”
De droom -zinnig-onzinnig?- om met een 2CV door de woestijn naar Bamako te gaan is daad geworden
en strandt onderweg. Verloren? Geluiden van een kraaiende haan verklanken het verraad van het noodlot, maar ook de hoop op redding, menselijk leven in de nabijheid. De woestijn is niet dood, er is beweging in het zand, de woestijn leeft, een fontein van leven.
De droom komt en zet alles in een ander licht: wrakstukken vertellen een grap van de ventilator om koelte te brengen in de verzengende hitte van de woestijn. Stuurloos ..? er lijken wel twee sturen verloren te liggen in het zand om zo op te pakken en weer verderte gaan.
Het kunstwerk, “woestijnscene met autowrak” is schitterend vorm gegeven. In de Iglo (SIC!)-achtige omhulling van een parachute (levensreddend!) ervaar je de beslotenheid van eigen gedachten en dromen als in een geheime kamer. Universele menselijke eigenschappen
en waarden krijgen ruimte tot herkenning:” tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren”, maar toch…
Wat is een mens zonder idealen.


Helga de Boer

Ik zit in de woestijn en hoor de geluiden van menselijk leven nog net. Ik voel de eenzaamheid van de plek over mij komen. De resten van een oude auto versterken dat gevoel. Maar plotsklaps is er toch beweging in het zand en vermoed ik een insect die zichzelf uitgraaft en op een prooi zal gaan loeren….de wind steekt op en het zand verder weg komt ook in beweging. Toch nog een sprankje leven in de woestijn op weg naar Bamako.


Hans Mellendijk

ZIENDEROGEN

ogen voelden ruikend licht
handen zagen smakend vorm
oren proefden voelend toon
neuzen hoorden ziend reuk
tongen roken horend smaak
licht oogde voelend reuk
vorm handelde ziend smaak
toon hoorde proevend gevoel
reuk neusde horend zicht
smaak tongde ruikend gehoor

ogen zagen voelend reuk
handen proefden ziend smaak
oren hoorden ruikend licht
neuzen roken horend vorm
tongen voelden smakend toon

licht handelde proevend zicht
vorm hoorde ruikend gehoor
toon neusde horend reuk
reuk tongde voelend smaak
smaak oogde ziend gevoel

ogen proefden horend vorm
handen hoorden ruikend toon
oren roken smakend reuk
neuzen voelden ziend smaak
tongen zagen voelend licht

licht hoorde ruikend smaak
vorm neusde ziend gevoel
toon tongde voelend zicht
reuk oogde proevend gehoor
smaak handelde horend reuk

ogen hoorden smakend smaak
handen roken voelend licht
oren voelden ziend vorm
neuzen zagen horend toon
tongen proefden ruikend reuk

licht neusde ziend gehoor
vorm tongde proevend reuk
toon oogde horend smaak
reuk handelde ruikend gevoel
smaak hoorde voelend zicht

ogen roken ziend toon
handen voelden horend reuk
oren zagen ruikend smaak
neuzen proefden smakend licht
tongen hoorden voelend vorm

licht tongde horend gevoel
vorm oogde ruikend zicht
toon handelde voelend gehoor
reuk hoorde ziend smaak
smaak neusde proevend reuk

proevendertongen laf
horenderoren doof
ruikenderneuzen niets
voelenderhanden dood
zienderogen blind

Geen opmerkingen:

Een reactie posten